ทิ้งเงินเดือนครึ่งแสน กลับบ้านนอกเพาะเห็ด ต่อยอดทำเส้นก๋วยเตี๋ยวเห็ด หนีคู่แข่ง

การเพาะเห็ดเป็นอาชีพที่มีความสำคัญในทางเศรษฐกิจอาชีพหนึ่ง เนื่องจากการเพาะเห็ดสามารถที่จะทาให้ภายในครอบครัวมีอาหารที่มีคุณค่า โดยเฉพาะโปรตีนไมแพ้เนื้อสตว์ และมีความปลอดภัยจาก ส า ร เ คมี การเพาะเห็ดสามารถเพาะสำหรับการบริโภคในครัวเรือน หรือสามารถพัฒนาการเพาะเห็ดให้เป็นอาชีพหลัก มีรายไดเลี้ยงครอบครัวได้เป็นอยางดี ในภาวะเศรษฐกิจทที่เป็นอยู่นี้

การเพาะเห็ดนั้นเป็นการนำวัสดุที่เหลือใช้ทางเกษตรหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นฟางข้าว ไส้นุ่น ไส้ฝ้าย เปลือกมันสำปะหลัง ทะลายปาล์ม ขี้เลื่อย เปลือกถั่วเขียว หรือแม้กระทั่ววัสดุที่มีในธรรมชาติ ได้แก่ หญ้าชนิดต่างๆ ใช้เป็นวัสดุเพาะให้เหมาะสมกับท้องถิ่น เพื่อให้ต้นทุนต่ำลง อีกทั้งช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ไม่ต้องไปตัดไม้ทำลายป่า เพียงหาวัสดุที่มีในท้องถิ่นมาเพาะ และสามารถทำให้คนมีงานทำได้อย่างต่อเนื่อง

จากอาชีพวิศวกรโรงงาน โลดแล่นอยู่ในกรุงเทพฯ ด้วยเงินเดือนครึ่งแสน แต่ใช้ชีวิตกินอยู่อย่างประมาท ทำให้ คุณสายฝน ดวงคำ วัย 28 ปี มีหนี้สินท่วมตัว เป็น ห นี้ บั ต ร เ ค ร ดิ ต และหนี้ก้อนใหญ่จากการซื้อบ้าน เพราะตั้งใจอยากพาแม่ที่ป่วยเป็น อั ม พ า ต ค รึ่ ง ซี ก ย้ายจากสุรินทร์มาดูแลอย่างใกล้ชิดในกรุงเทพฯ

แต่กรุงเทพฯ ไม่ใช่ที่ที่แม่คุ้นชิน เธอตัดสินใจกลับบ้านเกิด เปิดโรงเรือนเพาะเห็ด จนได้เงินมาส่งบ้าน และจ่าย ห นี้ บั ต ร เ ค ร ดิ ต แต่ไม่มีเงินเหลือพอให้สามารถทำชีวิตให้ดีขึ้น จึงตัดสินใจปล่อยบ้านให้ ธ น า ค า ร ยึ ด ข า ย ท อ ด ต ล า ด

“กรุงเทพฯ ไม่ใช่สังคมที่แม่เคยอยู่ ท่านต้องอยู่บ้านคนเดียว เราออกทำงานแต่เช้ากลับดึกไม่มีเวลาดูแล ทำกับข้าวมื้อเช้า มื้อเที่ยง มื้อเย็น ทิ้งไว้ทั้งวันก็ไม่อร่อย แล้วแม่ไปไหนไม่ได้ เพื่อนบ้านก็ไม่มี ทำให้แม่นั่ง ร้ อ ง ไ ห้ บ น วี ล แ ช ร์ เป็นแบบนี้อยู่ปีกว่า เราคิดหาทางแก้ปัญหาแต่ไม่มีทางออก เลยตัดสินใจกลับบ้านที่จังหวัดสุรินทร์ในปี 2558 ไปเริ่มต้นชีวิตใหม่” คุณสายฝน ย้อนความหลัง

หากเป็นคนทั่วไป เมื่อกลับบ้านต่างจังหวัดคงยึดอาชีพทำไร่ทำนา แต่คุณสายฝนเลือกเพาะเห็ด เพราะไม่ต้องใช้พื้นที่ และเก็บผลผลิตได้ในหนึ่งเดือน

“ถ้าปลูกข้าวต้องใช้เวลา 4-5 เดือนกว่าจะเก็บเกี่ยวได้ และอาจทำได้เพียง 1-2 ครั้งต่อปี เวลานานขนาดนั้นเรารอไม่ได้เพราะมี ห นี้ สิ น ค้ำ ค อ อ ยู่ จึงนำรถไป รี ไ ฟ แ น น ซ์ นำเงินก้อนมาลงทุนเปิดโรงเรือนเพาะเห็ด 4 โรง ในชื่อฟาร์มคุณลุงกะทิ ผลิต หั ว เ ชื้ อ เอง 20,000 ก้อน คือ เห็ดนางฟ้า เห็ดนางรม ด้วยการศึกษาจากยูทูบ ใช้แรงงานจากคนในครอบครัว ส่วนเครื่องไม้เครื่องมือเราเตรียมพร้อมมาตั้งแต่ลาออกจากอาชีพวิศวกรแล้ว” อดีตวิศวกร เล่า

เพียงครั้งแรกคุณสายฝนสามารถเพาะเห็ดได้สำเร็จ แต่กลับเจอปัญหาใหญ่ เพราะไม่มีตลาดรองรับ

“ลองนำผลผลิตไปขายในตลาดสด เราไม่มีแผงต้องไปฝากแม่ค้าคนกลาง ข า ย ด้วยความมือใหม่ก็โดนเขากดราคา แต่ต้องจำยอมเพราะผลผลิตทยอยออกมาเรื่อยๆ ระหว่างนั้นพยายามหาตลาดใหม่ พอจะมีที่ไหนบ้างที่เปิดโอกาสให้เราเป็นเจ้าของพื้นที่สามารถนำของไป ข า ย ได้ จนไปเจอตลาดคลองถมเปิด ข า ย ทุกวันแต่เปลี่ยนสถานที่ไปเรื่อยๆ ข า ย มาปีกว่าจนมีลูกค้ามาอุดหนุนประจำ”

ยอด ข า ย เป็นที่น่าพอใจ คุณสายฝนควักเงินเก็บราว 200,000 บาท เปิดโรงเรือนเพิ่มเป็น 10 โรงเรือน แต่ยังไม่วายมีอุปสรรคเจอ ศั ต รู พื ช ต้องพักโรงเรือนไปบางส่วน เพราะไม่อยากใ ช้ ส า ร เ ค มี

“เราสร้างโรงเรือนหญ้าคา ขนาด 4 คูณ 12 เมตร จุเห็ดได้ 6 พันก้อนต่อ 1 โรงเรือน ส่วนหัว เ ชื้ อ เพาะเพิ่มเป็น 10 ชนิด เช่น เห็ดนางฟ้าภูฏาน เห็ดนางรมฮังการี เห็ดขอนขาว เห็ดนางนวลชมพู เห็ดนางรมทอง เห็ดโคนน้อย เห็ดหลินจือ เป็นต้น”

ยิ่งขยายโรงเรือนผลผลิตยิ่งเพิ่มมากขึ้น เจ้าของฟาร์มเห็ดเริ่มเจอคู่แข่ง หนักสุดเมื่อฟาร์มเห็ดเข้าสู่ปีที่ 4 รัฐเข้ามาสนับสนุนให้ชาวบ้านเพาะเห็ด คนกินเห็ดยังเท่าเดิม แต่ผู้ผลิตเพิ่มขึ้นเท่าตัวเกิดผลผลิตล้นตลาด

คุณสายฝน จึงเริ่มหาช่องทางการแปรรูปเห็ด ทำมาหลายอย่าง ทั้งแหนมเห็ด ข้าวเกรียบ เห็ดสามรส น้ำพริกเห็ด ฯลฯ แต่สินค้ายังไม่แตกต่างจากท้องตลาดเท่าไหร่นัก

“เราหยุดแล้วกลับมาทบทวนตัวเอง คิดและพัฒนาสินค้าใหม่จนได้เส้นก๋วยเตี๋ยว สังเกตจากคนสมัยก่อนในหมู่บ้านเขาทำขนมจีนได้โดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์อะไรเยอะแยะ เขายังทำกันได้ ทำไมเราจะทำเส้นก๋วยเตี๋ยวไม่ได้ ในมุมมองการตลาดเรามีที่หน้าฟาร์มว่างอยู่อยากเปิดเป็นร้านอาหารสักร้าน แต่จะขายอาหารตามสั่งคงไม่โดดเด่น บังเอิญแม่มีสูตรน้ำก๋วยเตี๋ยว และคนนิยมกิน เลยพัฒนาเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยวเห็ด ศึกษาหลายๆ ทาง ทั้งยูทูบและปราชญ์ชาวบ้าน ลองผิดลองถูกพอได้เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา” เจ้าของฟาร์มเห็ด เล่าเสริม

ก่อนบอกต่อ เป็นจังหวะดี มหาวิทยาลัย ร า ช ภั ฏ สุ ริ น ท ร์ เปิดศูนย์บ่มเพาะให้ผู้ประกอบการรุ่นใหม่นำแผนธุรกิจไปประกวด จึงใช้โอกาสนี้นำโมเดลเส้นก๋วยเตี๋ยวเห็ดเข้าประกวด

“กรรมการค่อนข้างชื่นชอบ เพราะยังไม่มีใครทำ บวกกับ เ ท ร นด์ สุ ข ภ า พ กำลังมา การประกวดครั้งนั้นสามารถคว้ารางวัลที่หนึ่งมาครองได้สำเร็จ เข้าโครงการทั้งหมด 2 ปี มีทีมมาช่วยพัฒนาผลิตภัณฑ์จนได้สูตรมาตรฐาน โดยใช้อัตราส่วนแป้ง 1 กิโลกรัม ต่อเห็ด 1 กิโลกรัม ประกอบด้วยเห็ด 3 ชนิด คือ เห็ดนางรมทอง เห็ดนางนวลชมพู และเห็ดนางฟ้าภูฏาน

ทำให้ได้เส้นก๋วยเตี๋ยวที่นุ่ม เหนียว มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ ประกอบกับหน้าฟาร์มทำร้านก๋วยเตี๋ยวเส้นเห็ด@ฟาร์มคุณลุงกะทิ เสร็จพอดีเมื่อปี 2562 อาจารย์จึงแนะนำให้ทดลองนำสินค้าไปวาง ข า ย ปรากฏว่าผลตอบรับดี คนเต็มร้านทุกวัน” คุณสายฝน เล่าอย่างดีใจ

สุดท้ายเหมือนฟ้าผ่า โลกเจอ วิ กฤ ต C V 1 9 ร้านก๋วยเตี๋ยวพลอยได้รับผลกระทบต้องปิดหน้าร้าน ทีมอาจารย์จึงเสนอให้พัฒนาเป็นก๋วยเตี๋ยวเห็ดอบแห้ง เจ้าแรกในประเทศไทย

“การพัฒนาสินค้าต้องลงทุนเยอะ เป็น อุ ต ส า ห กร ร ม มีมาตร ฐ า น อย. อาจารย์จึงพาไปโรงงานผลิตเส้น เอาไอเดียไปคุยให้เขาฟังแล้วผลิตแบบ OEM ซึ่งได้มาตรฐาน สามารถ ข า ย ได้ทั่วประเทศ แต่ละเดือนสามารถผลิตได้ 3,000 ซอง วางจำหน่ายหน้าฟาร์ม เพราะร้านเริ่มกลับมาเปิดได้แล้ว รวมถึงในท็อปส์มาร์เก็ต ที่โรบินสันสุรินทร์ และเซ็นทรัลอุบลราชธานี”

ปัจจุบัน ผลผลิตจากฟาร์มของคุณสายฝน ถูกแบ่ง จำ ห น่ า ย สองทาง ผ่านแนวคิด ทำน้อยแต่ได้มาก เธอตัดสินใจลดปริมาณโรงเรือนที่เริ่มผุพัง เหลือเพียง 2 โรงเรือน โดยทำให้ได้มาตรฐานมากขึ้น เก็บผลผลิตจำหน่ายให้โรงเรียน หรือโ ร ง พ ย า บา ล ซึ่งได้ราคาดีกว่า และอีกส่วนนำมาแปรรูปเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยวเห็ด ภายใต้แบรนด์ ฮักธม เช่นปัจจุบัน